( پرانتز ) وبلاگ تخصصی روزنامه نگاری
سایت تخصصی روزنامه نگاری( پرانتز ) وبلاگ تخصصی روزنامه نگاری
سایت تخصصی روزنامه نگاریمدیران وقت نمی کنند مصاحبه خودشان را بخوانند
وبا متانت ایرانی که تو گویی ازهرسوغاتی برای او ارزشمندتر است، از سهل انگاری غرب برای تامل در سابقه تاریخی کشورش و پیدایش کاغذ و چاپ گله می کند.حتی به او می گوید:شما بیشتر بروی تاریخ ارتباطات یونان و رم کار کرده اید وتاریخ کشورهای شرقی را نمی شناسید."مارشال " پیر وعده می دهد بزودی شال و کلاه کرده و راهی ایران شود تا آنچه را که این جوان جسور ایرانی بر آن اصرارمی کند از نزدیک مرور کند.اما دیری چند قافله شتابان عمرمسیر سفر او را به وادی دیگری تغییر می دهد و مجالی برای این سفر برای او باقی نمی ماند. ده سال ،اما پیش از این ملاقات ، در یکی از کلاسهای کوچک دانشکده علوم ارتباطات دکتر معتمدنژاد جوانی را ملاقات کرده است که شاید در اولین دیدارش با اوهم از انعکاس برقی که در چشمانش موج می زند می تواند درخشش افکارش را هم بخواند .این جوان بیست ساله که بعدها با نظریه پردازی ها و تلاش علمی اش توجه ساکنان بهت زده دهکده مک لوهان را به خود مشغول ساخت ، مهدی محسنیان راد یکی از معدود متفکرانی است که حوزه علوم ارتباطات بخش زیادی از پویایی خود را مدیون تلاش علمی اوست.... دانلود فایل
ما تا دقیقه 90 مقاومت می کنیم
مخاطبان رسانه ها منفعل نیستند بلکه تحولات جامعه اطلاعاتی امروز باعث شده است که میزان گزینشگری مخاطبان افزایش یابد. دکتر مهدی
محسنیان راد با بیان این مطلب در گفت و گو ی اختصاصی با "پرانتز" اضافه می کند:"انفعال مخاطب و تعیین درجه منفعل بودن او در شرایطی که تمامی رسانه ها بطور انحصاری توسط دولتها اداره می شوند هیچگونه مفهومی ندارد از این رو می توان گفت نظریه ای همچون نظریه تزریقی اساسا غلط بوده است و در حقیقت می توان آنرا توهم کسانی دانست که دردهه 1940 و 1950 این مباحث را دنبال می کرده اند.در کشوری مثل شوروی سابق، مخاطب نمی توانست بازی دیگری غیر از انفعال در برابر رسانه ها را دنبال کند.
" نویسنده کتاب ایران در چهار کهکشان ارتباطی در ادامه خاطرنشان می کند :تحولات رخ داده در دهکده جهانی ، حضور ماهواره ها بر فراز کشورهادر اوایل دهه 1990، بکار گیری اولین دیشها و پیدایش اینترنت وسعت میدان بازی را برای مخاطب بیش از گذشته افزایش داده است. افزایش گزینشگری مخاطب پدیده جالبی است. وقتی که زیراکس اختراع شد، کسی فکر نمی‌کرد این دستگاه اهمیتی پیدا کند، چون قبل از آن دستگاه فتوکپی وجود داشت. دستگاه کنترل از راه دور هم همین‌طور بود. شما پای تلویزیون می‌نشینید و اگر کوچک‌ترین مطلب با حرکت نامناسبی در صحبت گوینده ببینید با دستگاه کنترل کانال را عوض می‌کنید. این دستگاه کنترل از راه دور نمادی از قدرت گزینشگری مخاطب معاصر است.که به مخاطب امکان می دهد تا فرصت انتخاب بیشتر را برای خود مهیا کند. با این وسیله تنوع دریافت پیام برای مخاطب بیش از گذشته فراهم آمده است و او دیگر می تواند با تامل بیشتری در خصوص پیامها تفکر کند هرچند امروزه به دلیل انحصار شدید دولتها بر رسانه ها و سایه سنگین آنها بر فضای رسانه ای ، انتخاب مخاطبان همچنان محدود و کنترل شده است."عضو هیات مدیره انجمن ایرانی جامعه اطلاعاتی با تاکیدبر فعال بودن مخاطب در برابر رسانه های گروهی می گوید:" امروزه نباید فکر کرد رسانه‌ها با مخاطب ـ مثل رابطه تلویزیون و خشونت ـ چه می‌کنند؛ بلکه باید این سؤال جدید را مطرح کنیم، که مخاطب با رسانه باید چه بکند. کسانی که این اندیشه را وارد حوزة اندیشمندان ارتباطات کردند باور دارند که مخاطب منفعل نیست و گزینشگری‌اش در حال افزایش است. پس او با این نگرش در پی یافتن راه‌حل است؛ بنابراین، باید گفت که تا زمانی که آنچه گفته شد مورد چالش قرار نگیرد و نکات مبهم آن روشن نشود نمی‌توان به ساماندهی نظام رسانه‌ای تحقق بخشید. "
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق با انتقاد از انحصار دولتی رسانه ها می گوید:" تا زمانی که رادیو و تلویزیون در انحصار دولت است و تکنولوژی دریافت اطلاعات بواسطه دیش ها فراهم می شود این وضعیت نمود خود را در کشور ما نشان نمی دهد.جبر دهکده جهانی به صورت یک منحنی زیگزاگی خود را نشان می دهد و ما دقیقادر ایران شرایط منحصر به فردی را شاهد هستیم که در کمتر کشوری رخ می دهد ، بخشی از این شرایط به این دلیل است که ما تا دقیقه 90 مقاومت می کنیم به امید آنکه شرایط معقول تری برای ما مهیا شود.
" دکتر محسنیان راد در خاتمه مباحث مربوط به مخاطب پژوهی را مربوط به دهه 1970 می داند و می گوید:" و امروز دیگر با عرضه و تقاضا و تکثر رسانه ای مخاطب قدرت خود بر رسانه های گروهی را تضمین می کند."
مخاطب منطقی‌ترین دلیل برای پژوهش در فضای سایبر است
در عصرساختارهای جدید اطلاعاتی، مخاطب منطقی‌ترین دلیل برای پژوهش در فضای سایبر است". جواد صبوحی، بلاگر "پرانتز" در گفت‌وگو با ایسنا افزود: "مخاطب برای در امان بودن از اثرات هیپنوتیزمی ایدئولوژی رسانه‌ای و همچنین مدیریت رسانه‌ای برای توفیق در اثر‌گذاری پیام نیازمند پژوهش است. متاسفانه در حال حاضر محتوای وبلاگ‌ها 
باپژوهش ارتباط چندانی ندارند و تنها جنبه‌ی سرگرمی‌از کارکردهای وبلاگ مورد توجه قرار گرفته است0."وی افزود: در شرایط حاضر، برداشت مخاطب و مدیر رسانه از پژوهش با چالش مواجه شده است، تعریف وتببین ویژگی‌های وبلاگ از حساسیت تولید محتوا در این عرصه کم کرده است، و همین مساله، وبلاگ را در شرایط بینابینی تولید محتوای سنتی و رسمی‌پیام در فضای مجازی معلق نگه داشته است".صبوحی، پژوهش در عرصه وبلاگ نویسی را عامل درمان درصد خطا و رفع خطاهای احتمالی از سوی تولید کنندگان محتوا دانست و گفت: " پژوهش در این حوزه تلاشی هدفمند برای شناخت مخاطب ومهندسی دقیق اطلاع رسانی برای عرضه مناسب‌تر محتوا در این عرصه محسوب می‌شود".وی افزود: « پژوهش، امکان دستیابی به سواد رسانه‌ای را فراهم می‌کند تا با عملیاتی کردن آن، گفتمان منطقی‌تر رسانه‌ای نیز فراهم شود، طی چند دهه گذشته، نقش آگاهی بخشی، از عوامل اعتبار رسانه‌ها، اهمیت زیاد پیدا کرده است که دراین راستا، این نق
ش می‌تواند دستور العمل ارایه‌ی اطلاعات جدی را در اختیار بلاگرها قرار دهد".به گفته‌ی وی، اعتبار محتوای وب با میزان مخاطب، رابطه‌ای نزدیکی دارد که اگر جنبه‌ی سرگرمی وبلاگ با وجوه آموزشی و اطلاع رسانی آن ترکیب شود. اهداف پژوهش در این عرصه محقق می‌شود. وی اظهار داشت:" محتوایی که بلاگرها برای خود در وبلاگ در نظر می‌گیرند و یک حوزه‌ی تخصصی را در آن دنبال می‌کنند، مهمترین محور پژوهش در عرصه وبلاگ نویسی است".صبوحی گفت: "هیچ نهاد و متولی برای امر پژوهش در عرصه‌ی وبلاگ نویسی بهتر از خود صاحبان وبلاگ‌ها و بلاگرها نیست و تنها این گروه می‌توانند پیگیر بحث پژوهش در این عرصه باشند".وی با بیان این که،انگیزه‌های پژوهش با تببین آثار و نتایج پژوهش تقویت می‌شود، گفت: « پژوهش در عرصه وبلاگ نویسی در دو حوزه انجام می‌گیرد، یکی مخاطب شناسی است که باید با شناخت مخاطب، محتوای وبلاگ را بر مبنای آن تعریف کند و دیگری، تهیه مطالب برای وبلاگ‌ها با تاکید بر پژوهش‌های علمی و دانشگاهی است".بلاگر "پرانتز" با اشاره به اندک بودن پایان‌نامه‌های دانشجویی در عرصه‌ی وبلاگ نویسی گفت: " تازگی و نو بودن این عرصه موجب شده که کار زیادی در آن انجام نشده باشد. در حالی که بخشی از این پژوهش منوط به تحقیقات دانشگاهی از سوی استادان و دانشجویان است که البته آنها نیز در این زمینه تلاش چندانی نمی‌کنند".
سردرگمی شهروندان جامعه اطلاعاتی
"چالش انسجام و معضل نبود انسجام فرهنگی در مقوله جامعه اطلاعاتی مهمترین دغدغه انسان ساکن جامعه اطلاعاتی امروز است." این مطلب را مدیر مرکزمطالعات و توسعه رسانه ها در گفت و گو با " پرانتز" اشاره می کند. دکتر شعبانعلی بهرامپور همچنین می گوید: "تکنولوژی های نوین ارتباطی در عین آنکه می تواند ما را به سوی انسجام سوق دهد ، توانایی آن را دارد که ما را از انسجام لازم دور کند.تکنولوژی های جدید دسترسی بشر را به اطلاعات و انتشار آنها افزایش داده اند، و این مساله همان مفهوم متکثر شدن رسانه هاست."
وی ادامه می دهد:"با ظهور عصر دوم رسانه ها که در آن امکان تبادل اطلاعات میان افراد مختلف فراهم شده است، عرصه ای دوجانبه ، تعاملی 
و کنشی متقابل شکل گرفته است .تفاوت این دوره با عصر رسانه ها در این است که در عصر رسانه ها تمامی افراد مخاطب محسوب می شدند و تنها چند کانال و شبکه وظیفه تهیه اطلاعات و عرضه آن به مخاطب را عهده دار بود.اما جهانی شدن و گستره وسیع آن شرایطی را بوجود آورده است که در ضمن آن رسانه ها به سوی جهانشمولی شدن گام برمی دارند و تمامی افراد را مورد خطاب قرار داده و او را زیر لوای "انسان مخاطب"قرار داده اند". رییس مرکز تحقیقات رسانه ها با تاکید بر سیطره رسانه های جمعی بر توده های مختلف اجتماعی اضافه می کند".مخاطب در این روند یک شخص ، یک جامعه خاص ، یک قشر و یا یک گروه و قوم خاص تعریف نمی شود.در وجه مثبت جهانی شدن این رویکرد باعث ایجاد انسجام کلان خواهد شد.از سوی دیگر با وجود فناوریهای نوین ما همچنان شاهد حضوررسانه های کوچک وتلاش اقوام ، گروهها و دسته های مختلف برای تاسیس این رسانه ها هستیم که از طریق آنها بتوانندافکارو منویات گروه ، قومیت و یا دسته خود را ترویج کنند .این مساله می تواندبه" بخشی شدن"بیشتر جامعه و محلی شدن آن بینجامد.یعنی تحقق جهانی شدن در عین محلی شدن."
دکتر بهرام پور در خاتمه متذکر می شود:"مخاطب در این میان در بین یک دو راهی قرار گرفته است که نمی داند متعلق به یک گروه ، دسته و یا یک قومیت خاص است و باید برنامه های شبکه تلویزیونی را دنبال کند که تمام محتوای خود رادر یک قومیت خلاصه می کند و یا آنکه مخاطب و بیننده شبکه های جهانی شود که او را با دیگر انسانهای جامعه اطلاعاتی مساوی و برابر فرض می کند و طبیعی است که نتواند بدرستی برای خود تصمیم گیری کند."
رسانه های سنتی موقعیت ممتازتری نسبت به دیگر رسانه ها دارند
رسانه های جدید هنوز در کاستن از سهم رسانه های سنتی توفیق نیافته اند.رییس انجمن جامعه شناسی ایران با بیان این مطلب در گفت و گوی اختصاصی با "پرانتز"اضافه می کند:رقابت رسانه ها در ایران برای یافتن جایگاه واقعی خود به یکی از دغدغه های اساسی آنها تبدیل شده است.رسانه های سنتی در بسیاری موارد هنوز جایگاه ، قوت و استحکام پیشین خود را حفظ کرده اند. شایعه و نقل قولهایی که بسیار سریعتر از اخبار رسمی در جامعه و در میان عناصر 
اجتماعی جاری می شوند هنوزحیات و بقای خود را حفظ کرده اند.
دکتر سعیدمعیدفر همچنین می گوید:گاهی اوقات وقتی به دو رسانه سنتی و جدید نگاه می کنیم این احساس در ما ایجاد می شود که رسانه های سنتی از موقعیت ممتازتری نسبت به دیگر رسانه ها برخوردارند.اگرچه امروزه رسانه های بزرگی مثل تلویزیون نقش بزرگی را نیز در میان طبقات مختلف جامعه بازی می کنند و مطبوعات نیز به نوبه خود توانسته اند در میان اقشار باسواد بیشتر تاثیرات قابل توجهی را ایفا کنند و امکان ارتباط افراد با این رسانه ها بیش از گذشته فراهم آمده است، اما همچنان بدلیل مشکلاتی که در مقوله "اعتماد تعمیم یافته" وجود دارد رسانه های جدید با مشکلات بیشماری مواجه اند.اینکه ما تا آن هنگام که با فرد دیگری به صورت رودر رو ارتباط برقرار نکنیم و او را نبینیبم و نشناسیم ،نمی توانیم با وی تبادل ارتباطی کنیم یکی از دهها مشکلی است که رسانه های جدید ما نتوانسته اند راه حلی برای آن بیابند.
استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران خاطر نشان می کند:گاهی اوقات ممکن است رسانه ها تاثیرات عکس داشته باشندو.پیامی که یک رسانه ارایه می دهد مخاطبین خود رابرضد آن تبدیل کند.بنابر این ضمن اینکه ما پیشرفتهای خوبی را بویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در دهه های اخیردر رسانه هایی چون صدا و سیما و مطبوعات داشته ایم ولی همچنان در آنچه که جامعه شناسان از آن به عنوان "سرمایه اجتماعی" از آن یاد می کنند و اختلالاتی که ما در مقوله سرمایه اجتماعی از نوع جدید آن داریم با مشکل مواجهیم.معیدفر درخاتمه اظهار می دارد: رسانه های ما تنها در صورتی می توانند مشکل اعتماد تعمیم یافته را حل کنند که بتوانند اهمیت آن را برای جامعه ملموس تر کنند. من می خواهم بگویم تاثیرات صدا و سیما و مطبوعات ما دیگر به صورت مستقیم نیست بلکه از طریق گروههای اولیه برجامعه ایفا می شودوتا زمانی که اخبار و اطلاعات از کانالهای سنتی بین افراد انتقال نیابد چندان هم نمی توان به تاثیرات آن دل خوش کرد.