( پرانتز ) وبلاگ تخصصی روزنامه نگاری
سایت تخصصی روزنامه نگاری( پرانتز ) وبلاگ تخصصی روزنامه نگاری
سایت تخصصی روزنامه نگاریتارنمای فارسی مرکز بین المللی خبرنگاران راه اندازی شد
مرکز بین المللی خبرنگاران ( آی سی اف جی ) برنامه خود را از طریق شبکه بین المللی خبرنگاران ( آی جی نت ) که به زبانهای
مختلف در اختیارخوانندگان قرار می گیرد به زبان فارسی ارایه می دهد.
هدف از راه اندازی این شبکه ارایه خمات آموزشی و پژوهشی به روزنامه نگاران و موسسات رسانه ای ایرانی عنوان شده است . این بخش جدید به خبرنگاران فارسی زبان و مدیران جراید و افراد عالیرتبه سازمان های غیرانتقاعی رسانه ها بخصوص آنان که در ایران بسر می برند کمک می کند که از آخرین اخبار در مورد برنامه های آموزشی ، پیشرفت های مختلف در زمینه خبرنگاری و فرصت های تعلیماتی استفاده کنند.
JOCE BARNATHAN رییس مرکز بین المللی خبرنگاران با اعلام این خبر گفت: روزنامه نگاران ایرانی از این پس ضمن استفاده از منابع کتابخانه های بزرگ ما امکان استفاده از فرصتهای آموزشی و پژوهشی در زمینه رسانه را نیز خواهند داشت. از زمان راه اندازی آی جی نت در 1998 این شبکه به عنوان منبع مهمی مورد استفاده روزنامه نگاران و سازمانهای رسانه ای در کشورهای در حال توسعه بوده است.با راه اندازی بخش فارسی این شبکه در 5 زبان عربی ، انگلیسی ،پرتغالی ،اسپانیایی و فارسی منتشر می شود.
در 22 سال گذشته مرکز بین المللی خبرنگاران (ICFJ ) با بیش از 20 هزار روزنامه نگار از 176 کشور در ارتباط بوده است . راه اندازی کارگاههای آموزشی ، سمینارها و تبادل اطلاعات میان گزارشگران و مدیران رسانه ای سراسر دنیا از جمله اقدامات این مرکز بوده است.
شایان ذکر است آی جی نت از طرف سازمان های غیرانتفاعی و دیگر بنیاد های خیریه حمایت می شود.
برای اطلاعات بیشتر می توانید به نشانی: http://www.icfj.org/ مراجعه کنید.
شاخص ازادی مطبوعات در دنیا در سال 2006
ترجمه :جواد صبوحی
روز دهم ماه دسامبر سال ۱۹۴۸ میلادی سازمان ملل متحد در اعلامیه جهانی حقوق بشر، آزادی بدون چون و چرای بیان را که شامل آزادی جراید نیز می شود تصویب کرد. ماده نوزدهم این اعلامیه می گوید هر فرد باید از آزادی عقیده و آزادی بیان بدون هیچ شرطی برخوردار باشد. سازمان خبرنگاران بدون مرز بعد از نزدیک به ۶۰ سا
ل از انتشار این اعلامیه، آزادی جراید را در ۱۶۸ کشور ارزیابی کرده است.
این سازمان ضمن ارایه گزارشی سه کشورکره شمالی ، ترکمنستان و اریتره را به عنوان بدترین ناقضان آزادی مطبوعات در دنیا معرفی کرده است در این میان کشورهایی همچون فرانسه ، آمریکا و ژاپن نسبت به گذشته سقوط کرده اند و دو کشور موریتانی و هائیتی جایگاه بهتری را نسبت به قبل به دست آوردند..این سازمان در عین حال در گزارش خویش تصریح می کند :متاسفانه هیچگونه تغییری در کشورهایی که بدترین موقعیت نقض آزادی مطبوعات را دارند ، دیده نمی شود ؛ هنوز بخش زیادی از وقت و زندگی روزنامه نگاران در کره شمالی ، اریتره ، ترکمنستان ، کوبا ،برمه و چین صرف تلاش برای در اختیار قرار دادن اطلاعات سپری می شود. ضروری است تا رهبران این کشورها روحیه انتقادپذیرتری نسبت به گذشته داشته باشند و فشارهای و خشونتهای خود را کاهش دهند. سازمان خبرنگاران بدون مرز در گزارش خود آورده است: هر سال شاخص تعدادی از کشورهای کمتر توسعه یافته نسبت به وضعیت کشورهای رده بالای جدول مثل کشورهای اروپایی یا ایالات متحده آمریکا اندکی بهبود می یابد و این مساله نشانه خوبی است ، گرچه ممکن است این تغییر، خیلی ناچیز باشد.ضمن اینکه فرسایش آزادی مطبوعات در آمریکا را نیز باید زنگ خطری برای دولتمردان این کشور دانست.
سه ناقض برجسته آزادی بیان به ترتیب کره شمالی در مکان 168 جدول ، ترکمنستان در رتبه 167 و اریتره در رتبه 166 هستند. این سازمان شکنجه ، مرگ روزنامه نگاران در ترکمنستان و عدم تمایل صفر مراد نیازوف رییس جمهور این کشورنسبت به پذیرش انتقادهای صورت گرفته از سوی روزنامه نگاران را دلیلی برای کسب این عنوان از سوی این کشور ذکر کرده است.سازمان خبرنگاران بدون مرز همچنین نگرانی شدید خود را نسبت به زندانیانی که از 5 سال پیش در زندانهای این کشور گرفتارند ابراز داشته است.
بدتر شدن جایگاه ایالات متحده ، ژاپن و فرانسه
ایالات متحده آمریکا (رتبه 53) از جایگاه نهم خود درسال گذشته به این رتبه سقوط کرده است.حال آنکه این کشور در سال 2002 میلادی حایز رتبه هفدهم بوده است.روابط میان حکومت بوش و رسانه های این کشور و اعمال فشار به بهانه "امنیت ملی" و مبارزه با تروریسم و حبس روزنامه نگاران و عکاسان در گوانتانامو از جمله دلایل این مساله عنوان شده است .فرانسه نیز 5 پله نسبت به سال گذشته سقوط کرده است و با از دست دادن جایگاه بیست و چهارمی خویش در طی 5 سال گذشته به رتبه 53 رسیده است.افزایش تجسس از سازمانهای رسانه ای و منازل روزنامه نگاران از جمله این سقوط عنوان شده است. بگونه ای که سازمان خبرنگاران بدون مرز پاییز سال 2005 میلادی را زمان بدی برای روزنامه نگاران فرانسوی عنوان می کند.ژاپن نیز به دلیل چند حمله مختلف به سازمانهای رسانه ای از جمله روزنامه NIHON KEIZAI و خبرنگاران از جایگاه 14 به 51 سقوط کرده است .این سازمان در گزارش خود دلیل سقوط دانمارک را از رتبه 19 به بیستم را تهدید علیه روزنامه نگاران این کشور در پی اهانت یک روزنامه دانمارکی و انتشار کاریکاتور موهن پیامبر اسلام ذکر کرده و در عین حال متذکر می شود که برای نخستین بار در سالهای اخیر یک کشور برای مراقبت از آزادیهای مدنی و روزنامه نگاری از حمایت نیروی پلیس برخوردار گردیده است. نزول کشورهایی چون یمن (149) ، الجزایر(126) ، اردن(109) ، اندونزی(103) و هند(161) نیز به دلیل چاپ مجدد کاریکاتورهای موهن و توقیف تعدادی از روزنامه نگاران بیان شده است.
این سازمان در گزارش خود می افزاید:به استثنای یمن و عربستان سعودی (161) تمامی کشورهای شبه جزیره عربستان موقیت خود را نسبت به گذشته بهبود بخشیده اند.کویت (73) جایگاه خود را حفظ کرده است و وضعیت امارات متحده عربی (77) و قطر(رتبه 80) کمی بهتر از گذشته عنوان شده است.
تازه واردهای بالای جدول
دو کشور برای نخستین بار به شاخص بالای 20 منتقل شده اند.بولیوی( 169) جایگاه بهتری رادر میان کمتر توسعه یافته و درحال توسعه دارد و روزنام
ه نگاران این کشور از سطحی همسان با همکاران رسانه ای خویش در کانادا و استرالیا برخوردارند.
بوسنی و هرزگوین (رتبه 19) تدریجا و به آرامی و بویژه پس از پایان جنگ با یوگوسلاوی جایگاه بهتری را نسبت به برخی کشورهای اتحادیه اروپایی همچون یونان و ایتالیا کسب کرده است.کانادا (34) عقب تر از برخی از کشورهای آفریقایی با رهبران سنتی مثل بنین(23) ، نامیبیا(26) و موریتانی(32) است. به نظر می رسد آرامش سیاسی ایجاد شده درپاناما(39) به رسانه های این کشور برای صعود به رتبه 27 کمک کند
جنگ ،ویرانگر آزادی مطبوعات
لبنان از پله 56 به 107 سقوط کرده است.سازمان خبرنگاران بدون مرز دلیل این امر را تلفات رسانه های لبنانی در نبرد با اسراییل عنوان کرده است .این سازمان لبنان پیش از جنگ را به لحاظ دارا بودن رسانه های آزاد و خبرنگاران مجرب از جمله آزادترین کشورهای عربی می خواند و نیز ادامه رفتار اسراییل در سرزمینهای اشغالی را نیز تهدیدی برای آزادی بیان در خاورمیانه می داند.
سازمان خبرنگاران بدون مرز همچنین در گزارش اخیر خود آغاز درگیری های میان دولت و شورشیان سریلانکا را عاملی برای تنزل دادن جایگاه این کشور از پله 51 در سال 2002 به جایگاه 141 ذکر کرده است.سازمان مزبور تغییرات منظم در برخی کشورها عامل مناسبی برای بهبود آزادی مطبوعات خوانده وبرای نمونه به هائیتی اشاره می کند که توانسته است جایگاه خود را از رتبه 127 به 78 در نتیجه تبعید رییس جمهور این کشور و به تبع آن کاهش خشونت علیه رسانه ها بهبود بخشد.
سازمان خبرنگاران بدون مرز این فهرست را با پرسش از 14 سازمان آزاد رسانه ای در سراسر دنیا و130 خبرنگار و روزنامه نگار ، پژوهشگر، حقوقدان و فعالان حقوق بشر و نیز با 50 پرسش درباره آزادی مطبوعات در کشورهایشان به دست آورده است . از فهرست نهایی سازمان خبرنگاران بدون مرز آن عده از کشورهای جهان که به دلایل مختلف اطلاعات موثق در باره وضع آزادی بیان در آنها به دست نیامده است، حذف شده اند.
هفتاد درصد جملات به کار رفته در نشریات غلط است
آخرین نتایج به دست 
آمده ازطرح و پژوهش "الگوهای غیر معیار در زبان مطبوعات" نشان می دهد هفتاد درصد جملات به کار رفته در نشریات غلط است وحداقل یکی از اشکالات نگارشی در آن وجود دارد. دکترحسن ذوالفقاری با بیان این مطلب در گفت و گو با ما می گوید: این پژوهش که به سفارش معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و برروی 22 نشریه اعم از سراسری و محلی صورت گرفته است ، 12 هزار و 320 جمله بکار رفته در را شامل می شود .طرح یاد شده 12 هزار جمله مورد نظر را در سه حوزه ویرایش فنی شامل؛ نشانه گذاری ، رسم الخط واملاء فارسی ، عدد نویسی ؛ حوزه ویرایش زبانی شامل اسم و فعل و حرف وحوزه ویرایش بلاغی بررسی کرده است . در این بررسی جملاتی که ممکن است از حیث دستوری درست ، اما به لحاظ معنایی ، رسایی و بلاغت زبانی نارسا و دارای ابهام باشدمورد مطالعه قرار گرفته است.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در خصوص فرضیات ارایه شده این طرح می گوید:یکی از این فرضیات این بوده است که هفتاد درصد از جملات مطبوعات باید درست باشد و تنها 30 درصدآن می تواند دارای مشکل باشد که این فرضیه دقیقا برعکس ثابت شده است ، یعنی هفتاد درصد جملات به کار رفته در نشریات غلط است وحداقل یکی از اشکالات نگارشی در آن وجود دارد.وی افزود:از سه حوزه مورد مطالعه مشکلات در حوزه فنی زیاد تر است بگونه ای که از مجموع 12 هزار و 320 جمله حدود هفت هزار و 224جمله دارای مشکل است.از این میان نیز بیش از 15 هزار مورد اشکال وجود دارد به این معنا که گاهی یک جمله می تواند بطور متوسط دو اشکال داشته باشد و گاهی این اشکالات در برخی از جملات به 4 و یا 5 مورد نیز رسیده است.این وضعیت نشان می دهد که وضعیت نگارش در مطبوعات ما به نسبت دیگر حوزه های زبانی در نثرهای اداری ، علمی آموزشی و... بسیارنگران کننده تر است و از آنجا که شمارگان برخی از این نشریات نیز زیاد است این تعداد اغلاط تشدید می شود.
وی در خصوص توزیع اینگونه مشکلات در نشریات مختلف می گوید :بیشترین اغلاط در نشریات عامه پسند و سراسری دیده شده است.یکی از فرضیات ما این بوده است که نشریات محلی دارای بیشترین اغلاط بوده باشد که اینگونه نیست و مطبوعات محلی مورد مطالعه کمتر از نشریات سراسری بویژه در حوزه اجتماعی دچار مشکل بوده اند . وی در مورد کاربردی بودن این طرح می گوید: در مطالعات پژوهشی و در حوزه کاربردی سعی بر این است تا از نتایج این طرح استفاده شود برای آنکه استانداردی در حوزه زبان داشته باشم باید سالیانه در برنامه ای مشخص ، وضعیت زبان را به تمامی مطبوعات ارایه کنیم تا هر نشریه وضعیت خود را در میان سایر نشریات تشخیص داده و بتواند خود را اصلاح کند. اگر این کنترلهای زبانی صورت نگیرد وضعیت آشفته تر از این خواهد بود.متاسفنه آنچه مغفول واقع شده است . فرهنگ استفاده از واژه های تصویب شده فرهنگستان و عدم آموزش کاربرد واژگان صحیح است. وی اظهار امیدواری کرد نتایج پایانی این طرح تا یکماه آینده از سوی معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شود.
مطلب مرتبط : مطبوعات بیشترین ضربه را به زبان فارسی زده اند
نشستن در اتاق خبر ما را آبدیده نمی کند
آنچه می خوانید ذکر خاطره ای است از دو شهید از مجموعه شهدای اصحاب رسانه که جناب آقای دکتر گرانمایه پور آن را در اختیار پرانتز
قرار داده اند.ضمن سپاس از همیاری و مساعدت این استاد بزرگوار خاطرات ایشان را با هم مرور می کنیم:
در ذهن ما و هرایرانی هر بامداد با خورشیدشان می آمدی و با توکل به خدا ی بزرگ امیدشان میداد به زندگی و تلاش برای پایندگی در ایران زمین حمید جان یادت همیشه درمیان دوستان و هم کلاسیهایت خالی است اما راهت ادامه دارد.
خاطره ای از حمید رضا خیرخواه:
همیشه خنده بر لب داشت و هروقت در دوران لیسانس و فوق لیسانس در بین دوستان حاضر می شد خنده رو و بذله گو بود گاهی که تلفنی با او در تماس بودم اغلب در سر برنامه بود یا خسته از اجرا یا پخش زنده و با تمام وجود با یک مطلب طنز خستگی همه را ا
زتن شان بیرون می کرد. یکروز به حمید گفتم بزرگترین ارزوی تو در کار تلویزیونی چیست؟ و او جواب داد هنگامی که بتوانم برنامه ای بسازم ویا مجری برنامه هایی باشم که مردم را شاد و سر زنده نگاه دارد.
خاطره ای از دوست عزیزم ایل بیگی:
پس از بازگشت زنده یاد ایل بیگی از پاکستان روزی به دیدن او در سازمان رفتم و ضمن احوال پرسی درباره اوضاع و احوال مردم این سرزمین از او پرسیدم: که چه تجربه ای این سفر چند ساله برای او داشت و او در جواب من گفت هیچ کجا سرزمین خودمان نمی شود اما یک روزنامه نگار و یا خبرنگار زمانی با تجربه و پخته می شود که به قلب مناطق پر خطر و حادثه خیز حرکت کرده و گزارش تهیه کند. نشستن در اتاق خبر و ارسال خبر ما را آبدیده نمی کند.اینجانب اولین سالگرد عروج ناباورانه همه دوستان و همکاران عزیزم را به خانواده های داغدارشان تسلیت عرض نموده و اعلام می کنم که هر گونه اقدامی که باعث شکستن قلب های داغدار پدران -مادران -همسران وفرزندان این عزیزان بشود در این دنیا و در آخرت شامل قهر الهی است و به قول مولانا: انقدر داغاست بازار مکافات عمل دیده گر بینا بود هر روز روز محشر است .با احترام و تسلیت مجدد به خانواده های شهدای رسانه...
در هنوز بر همان پاشنه می چرخد!
...می گویدعمر ناوگان هوایی ایران بین 16 تا 17 سال است ، می گوید از میان 120 فروند هواپیمای موجود کشور 39 فروند آن اجاره ای است ، می گوید اولین سقوط هوایی را در سال 1359 تجربه کرده ایم و پس از آن تا کنون 17 سانحه هوایی داشته ایم ،می گوید از آن سال تاکنون هر 17 ماه یکبار یک حادثه هوایی در کشورمان رخ داده ، می گوید تعداد قربانیان هوایی از همان سال از مرز 1480نفر گذشته است ، می گوید هنوز هویت آن 5 جنازه بی نام و نشانی که معلوم نبود متعلق به چه کسانی است شناخته نشده است ، شاید نمکی ها و نان خشکی های عبوری شهرک اند که اجسادشان کنار خبرنگاران جوان
پیدا شده است.خلاصه از آن روزتا امروز خیلی چیزها تغییر کرده است ، خیلی چیزها مثل رفتن تمام ساکنان بلوک 52 شهرک توحید از خرابه ای که خیلی زود مرمت شد وبرای آنکه رنگ سیاه جامانده بروی آن مثل رنگ آن جعبه معمایی و سیاه از خاطرها برود رنگی سفید به روی دیوارش زده اند .مثل خیلی چیزهایی که خیلی زود فراموش شد و از خاطرها رفت ؛ مثل وعده مدیران شهرداری منطقه 9 تهران بزرگ که وعده نصب یادمان شهدای عرصه خبر را در اطراف شهرک توحید و یا داخل میدان داده بودند و خیلی زود فراموشش کردند ، یا مثل نتیجه کار همان چندکارشناس و بازرس پاکستانی که به جای کارشناسان خبره ایکائو تحمیل شدند و آمدند و رفتند و دیگر هیچ و بالاخره مثل پیدا کردن مقصرکهنه کار و مجرب ماجرا که همچنان عین سوزن کج و معوجی درون انباری پر از کاه گمش کرده ایم.
یکسال از 15 آذر 84 گذشته است و هنوز نمی دانیم هرکول بعدی قرار است چه زمان بر روی شانه مسکونی شهرمان سقوط کند ؟!!دکتر محکی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در نخستین سالگرد این حادثه برایم می نویسد: "یک حادثه هرچند دردناک ، آن زمان می تواند قابل تحمل شود که باب تکرار آن بسته شود.تجربه مانند معلم سختگ
یری است که اول امتحان می گیرد و بعد می آموزد، و چه نتیجه ای بدتر از اینکه رنج آزمون ببریم و نیاموزیم؟باید از سانحه 15 آذر 1384و دو حادثه دلخراش دیگرکه از این نوع داشتیم و سرمایه های گرانبها را از دست دادیم درس بیاموزیم اما چه شد که در هنوز بر همان پاشنه می چرخد.رسالت روزنامه نگار ایجاب می کند که جستجوگرانه در جهت ایجاد حساسیت بین مسوولان امر تلاش و بدین سان در پیشگیری از وقوع چنین حوادثی دلخراش ایفای نقش نمایند." و دکتر محسنیان راد نیز در یادداشتی کوتاه می نویسد: آن روز که آن اتفاق افتاد،من نیزمثل شما،بسیارمتأسف شدم. خداوندهمگی آنان را قرین رحمتش فرماید وباران دانش مدیریت را از ما دریغ نفرماید.و دکتر غلامرضا آذری نیز ابراز امیدواری می کند تا دیگر شاهد چنین حوادثی در کشور نباشیم:" امیدوارم که دیگر شاهد اینگونه مسایل جانگداز نباشیم به شما دوست عزیز و همه داغداران این حادثه تسلیت مجدد عرض می کنم".دکتر امید مسعودی نیز در همین خصوص می گوید:من در مراسم نکوداشت بیژن نوباوه در این باره مفصل سخنرانی کردم و الان هم در یک جمله عرض می کنم خبرنگاران بویژه درجنگ در حالی که به انتقال پیام در زیر اتش وگلوله مشغول هستند حضور فیزیکی اشان "پیام"است.زیرا بادیدن آنها به زندگی می اندیشیم وبه ادامه نبرد و وقتی که انها شهید یا جانباز می شوند پیامی هستند برای ادامه دادن راهشان...به امید موفقیت همکاران عزیز خبرنگار در عرصه آگاهی واند یشیدن.
دکترحمید عبدالهیان عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز اینگونه می نویسد که جناب آقای صبوحی من هم به سهم خود این فاجعه را تسلیت می گویم و امیدوارم قدر جنسی زمانه که با تلاش خبرنگاران به جوامع منعکس می شود راهمراه با زحمات آنها بدانیم. دکتر گرانمایه پور نیز که خاطراتی از دوستان قدیمی و صمیمی اش چون شهید ایل بیگی و خیرخواه دارد وعده می دهد که خاطراتی از آنها را برایم بازگو کند و من می اندیشم به اینکه با آمدن شب و طلوع صبح فردا باز هم وعده هایی که در نخستین ساگشت عروج همکاران شهیدم تکرار می شود برای یکسال دیگر مختومه بماند و از خاطرها محو شود تا دومین سالگردی که دوباره از راه برسد!!