ورود غیر حرفه ای ها سوداگری در نشریات را ترویج داده است

" نشریات ما در حال فاصله گرفتن از حرفه ای گرایی اند" . دکتر علی گرانمایه پور با بیان این مطلب در گفت و گو با پرانتز می افزاید :" ورود غیر حرفه ای ها به مطبوعات باعث ترویج روحیه سوداگری در نشریات شده و از سوی دیگرموجب گردیده تا ارزش و اعتبار روزنامه نگاری متزلزل شود و در پی آن روزنامه نگار از فردی اندیشمند ، قلم به دست و صاحب سبک به کارمندی حقوق بگیر تبدیل شود و مجبور باشد برای دریافت حقوق ماهیانه یکصد و هشتاد تا دویست هزارتومان تنها ، ساعت موظفی خود را تکمیل کند . این مهم در درازمدت به روز مره گی روزنامه نگار منجر می شود و او را بی انگیزه می کند. برای همین است که گاهی می شنویم مدیران روزنامه ها صفحات نشریه خود را اجاره می دهند. اینجاست که روزنامه نگار عملا تبدیل به ویزیتور صفحه ای تبدیل می شود و همین مساله شان و شخصیت روزنامه و روزنامه نگار را پایین می آورد.

وی  اضافه می کند : یکی دیگر از مشکلات روزنامه نگاری امروز پخش رانت در روزنامه هاست.بعضی از روزنامه های ما که از مزیت و امتیازات نسبی بیشتری برخوردار هستند از فرصتهایی استفاده می کنند که برای آنها درآمد ایجاد می کند و این مساله نیز روزنامه نگاری امروز را با چالشهای عمده ای مواجه کرده است.

وی یکی از دلایل کاهش سطح انگیزه ها در مطبوعات را نبود امنیت شغلی  دانسته و می افزاید:در برخی از روزنامه ها وقتی موضوع افزایش دستمزدها از سوی روزنامه نگاران مطرح می شود مدیران و سردبیران خطاب به آنها می گویند اگر شما هم نباشید این روزنامه چاپ خواهد شد .وقتی روزنامه ای خبر تولیدی ندارد و روزنامه ها به اخبار تلکس خبرگزاری ها وابسته می شوند شنیدن این گفته ها نیز امری طبیعی است. جالب اینکه  در این میان گاهی نیز می شنویم برخی ازمدیران نشریات ، روزنامه خود را با هفت و یا هشت نفر منتشر می کنند .این مساله برتری یک مدیر روزنامه را نشان نمی دهد بلکه نشان دهنده عمق فاجعه در برخی از نشریات ماست.همین فضا باعث می شود غیر حرفه ای ها و گاهی داننشجویان رشته فیزیک ، شیمی ، پزشکی هم روزنامه نگار و خبرنگار می شوند.ما عرصه را برای کسی تنگ نمی کنیم اما نکته اینجاست که وقتی فضای کار برای متخصصان و حرفه ای ها وجود ندارد و در قبال دریافت دستمزد پایین کار می کنند غیر متخصصان وارد عرصه حرفه ای می شوند.روزنامه های ما به ادرات چاپ خبر و نه کانونهای تولید فکر و اندیشه تبدیل شده اند.

دکترگرانمایه پور اضافه می کند : مادام که در کشور انجمن های صنفی فعالی نداشته باشیم که از امنیت شغلی روزنامه نگاران حمایت کند روزنامه های ما همچنان با چالش هایی اینچنینی مواجه خواهند بود . چه بسیار روزنامه نگاران قدیمی که به تدریج به حاشیه رفته اند و تجربیات شان را نیز همراه خود می برند .

عضو هیات علمی دانشگاه تهران خاطرنشان می کند : یکی  دیگراز مشکلات ما در عصر جدید مطبوعات این است که از تجربیات گذشته خالی هستیم . اگر می بینید سی . ان . ان همچنان پابرجا ایستاده است بدلیل وجود افرادی چون لری کینگ و افرادی نظیر اوست. بنابر این  باید وجود قدیمی ها  را  به عنوان ستونها و پایه های  رشد مطبوعات باور کرد .اگر تحریریه های ما خالی از روزنامه نگاران کهنه کار شود روزنامه ها موفق به رشد کیفی نخواهد شد.

رابطه منطقی بین دانشگاه و اتاق خبر وجود ندارد

"هیچگونه رابطه منطقی بین دانشگاه و اتاق خبر وجود ندارد".دکترسید وحید عقیلی در گفت و گوی خود با" پرانتز " می گوید: یکی از مهمترین مسایلی که در حوزه علوم ارتباطات و روزنامه نگاری شاهد آن هستیم این است که هیچگونه رابطه منطقی بین دانشگاه و اتاق خبر وجود ندارد. این اشکال را می توان در دیگر حوزه های علمی همچون حلقه واسطه میان صنعت و دانشگاه هم به عینه دید.

رییس دانشکده علوم انسانی و اجتماعی واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی می گوید: اگر بتوانیم سیستمی را پیاده کنیم که سرفصلها و عرف دانشگاهی این امکانات را بوجود بیاورد که دانشجویان علوم انسانی و اجتماعی بتوانند با مراکز تولید خبر رابطه وثیق و منطقی داشته باشند در این صورت بیشتر می توانیم شاهد رونق ارتباطات و روزنامه نگاری باشیم ؛ به عبارت دیگر مادامی که روزنامه نگار ما تنها بصورت تئوریک در کلاسهای درس خبرنویسی و مصاحبه و گزارش را مشق می کند و سپس قصد دارد در مرکز خبر آن مفاهیم را پیاده کند دچار مشکل خواهیم بود بنابر این  باید برنامه ریزی ها و سرفصلها بطور عملی بگونه ای انجام شود که فاصله میان این دو کمتر شود.

مترجم کتاب پیشتازان علم ارتباطات اضافه می کند: متاسفانه در سالهای اخیر شاهد کاهش میزان شمارگان نشریات به حدی هستیم که از یکسوی نشریات جدید بوجود نمی آیند و از سوی دیگر نشریات قدیم هم به تعدیل نیرو می پردازند و نتیجه آنکه فارغ التحصیلان این دو رشته مهم که امروزه در بسیاری از حوزه های بین المللی ، اجتماعی ، انسانی و حتی اقتصاد حرف اول را می زنند بعد از فارغ التحصیلی کاری برای انجام دادن در رشته خود ندارند.

---

سوابق اجرایی دکتر عقیلی:

دبیر سرویس اقتصادی، عضو شورای سردبیری روزنامه انگلیسی زبان تهران تایمز ، - عضو هیات علمی گروه ارتباطات – دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی - مدیر گروه کارشناسی ارشد و ارشد گروه ارتباطات اجتماعی واحد تهران مرکز - بمدت پنج سال - سر دبیر فصلنامه رسانه به مدت پنج سال ، معاونت آموزشی – مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها - مدیر کل دفتر استخدام و تامین هیات علمی – سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی- بمدت دو سال - رئیس دانشکده علوم انسانی و اجتماعی – واحد علوم و تحقیقات – دانشگاه آزاد اسلامی

وبلاگ‌ها دفتر مشق روزنامه‌نگاری دیجیتال هستند

خبرگزاری دانشجویان ایران - تهران : به اعتقاد یک وبلاگ‌نویس، همسویی وبلاگ‌ها با آرا و اندیشه‌ های برنامه‌ریزان و صاحبان رسانه ، تلاش برای مشق روزنامه ‌نگاری حرفه ‌یی و گاه رونق بخشیدن به محتوای وبلاگ‌ها، از جمله دلایل انتشار و انعکاس اخبار رسانه‌ها از سوی وبلاگ‌نویسان است.

جواد صبوحی، روزنامه‌نگار و نویسنده وبلاگ "پرانتز" در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا افزود: رسانه های مختلف درفرآیند انتشار اخبار و اطلاعات و به منظور تقویت فعالیت‌های خود به جامعه ای فعال و متنوع از مخاطبان خود نیازمندند تا بی نیاز از فراخواندن هریک، افت‌و‌خیزها، کاستی‌ها و بایدها و نبایدهای فعالیتهای حرفه ای خود را به آنها گوشزد کنند.

وی افزود: وبلاگ‌ها سهل‌الوصول‌ترین ابزار و بلاگرها صریح‌ترین مخاطبان در این فرآیند هستند؛ آن‌ها خود ، مخاطبانی هستند که به دلیل قرار گرفتن در لایه ‌های مختلف قشربندی اجتماعی و برخورداری از تیپ‌های متفاوت ارزشی و نیز گونه‌های ناهمگون هنجاری و با درک مفاهیمی چون سواد رسانه‌یی در ظرافتی بی‌نظیر به تحلیل روند برنامه‌های رسانه‌ها و حتی نقد دست‌اندرکاران آنها می‌پردازند.

وی تصریح کرد: وبلاگ‌ها را باید محمل آزمون و خطا و دفتر مشق روزنامه‌نگاری دیجیتال دانست و از همین منظر رسانه‌ای آماتور که ابعاد سه‌گانه"سرعت"،"دقت" و"صحت" را به عنوان بدیهی‌ترین عوامل جذب مخاطبان و اعتماد آنان به رسانه‌ها می‌پذیرد، می‌کوشد تا با گنجاندن این عوامل در رسانه خود به کسب اعتبار برای خود بپردازد.

صبوحی ادامه داد: گرچه انتشار خبر را نباید جزء الزامات وبلاگ نویسی دانست، اما از آن جا که هویت و درون مایه رسانه را انتشار اطلاعات تشکیل می‌دهد، وبلاگ‌ها نیز برای حفظ هویت خویش نیازمند انتشار اخبار صحیح و دقیق‌اند.

وی همچنین گفت: تعامل وبلاگ‌نویسان و سایر رسانه‌ها قانون نانوشته‌ای است که فرآیند وبلاگ‌نویسی و روزنامه‌نگاری حرفه‌یی را در درازمدت دستخوش تغییرات بسیاری خواهد ساخت؛ از یک‌سو مدیران حرفه‌یی رسانه‌ها با تحلیل و پردازش نظام فکری وبلاگ‌ها نقش آن‌ها را از فرایند طرح سوژه تا بازخورد و برآیند اخبار خود خواهند پذیرفت و از سوی دیگر بلاگرها نیز برای سامان دهی، هویت و اعتبار بخشی خویش راه را در ارجاع محتوای رسانه خود به اخبار خبرگزاری‌ها و رسانه‌های دیگر تعریف خواهند کرد.

ادامه  این گفت و گو را اینجا بخوانید.

فلسفه رسانه وارداتی است

فلسفه رسانه وارداتی است؛ چون انواع رسانه ها نیز وارداتی است. در گذشته، خبری از روزنامه نبود. اولین نمونه های چاپخانه ها از دوره صفوی است که دیگر چیزی از آن باقی نمانده است . در دوره عباس میرزا به بعد است که این مسأله طرح می شود.نظام روزنامه نگاری ما وارداتی است، همان گونه که رادیو و تلویزیون و سینما وارداتی است. البته، کتاب را نمی توان وارداتی دانست؛ چون ما در این خصوص صاحب جایگاه ممتازی هستیم.اما اینکه تا چه میزان می توان این مقولات را بومی کرد، تصور نمی کنم با بیان مختصری بتوان مفهوم آن را روشن کرد. این مسأله به همت جوانان بستگی دارد. البته، به طور محض نمی توان آنها را بومی کرد، ولی از نظر محتوایی می توان این کار را انجام داد.

گفت و گوی من را با استاد کریم مجتهدی استاد دانشگاه تهران در اینجا بخوانید.

مطبوعات باید از متخصصان درجه اول استفاده کنند

"فعالیت مطبوعات بویژه در دهه اخیر از لحاظ معنایی و پرداختن به موضوعات متعدد جامعه شناختی ، تاریخی و انسان شناسی به مفهوم عام در خور تقدیراست."

دکتر سید صادق سجادی با بیان این مطلب در گفت و گوی اختصاصی با " پرانتز" خاطر نشان می کند: بخشی از وجوه منفی کار مطبوعات خارج از اراده آنها و برخی در اختیار و تحت کنترل آنهاست.در بخشی که خارج از اراده آنهاست نویسندگان و سردبیران نشریات دایما در هراس اند که آیا می توانند موضوعی را مطرح کنند و یا آنکه نمی توانند.بنابر این همواره با ترس به برخی از موضوعات بویژه موضوعات سیاسی نگاه می کنند.

وی اضافه می کند: آنچه که در حوزه اختیارمطبوعات ماست ولی به نظر من تقویت نشده و باید جدی تلقی شود ، زبان و بیان روزنامه نگاری است که متاسفانه نازل است . گرچه می توان مطالب محدودی نیز در نشریات یافت که شیوه کار آنها به لحاظ زبانی و استفاده صحیح ، به جا و بهره جستن از ترکیبات مانوس واژگان فارسی مطلوب است . اما گاه واژه ای رایج می شود که برخی افراد این واژه را تنها چون اصرار به استفاده از آن را دارند در جایی که اصلا معنایی ندارد استفاده می کنند.روزنامه ها باید ادیتوریال نظام مند ادبی داشته باشند و اجازه ندهند که زبان و بیانشان نازل باشد.

دکتر سجادی خاطر نشان می کند: یکی از رسالتهای روزنامه ها این است که زبان ساده و همه فهم و در عین حال صحیح را به کار ببرند. اگر روزنامه ای زبان و بیان خود را ارتقا دهد و ضمن اجتناب از مغلق گویی به ساده و درست نویسی روی آورد موفق خواهد بود.  

وی همچنین اضافه می کند : گویا  توافقی نانوشته میان روزنامه ها و نشریات دوره ای ، هفته نامه ها , ماهنامه ها و فصلنامه ها به وجود آمده است و آن این است که نشریات دوره ای به موضوعاتی بپردازند که روزنامه ها به آنها نمی پردازند و برعکس. در صورتی که در روزنامه ها نیز امکان پرداختن به موضوعات جدی تاریخی ، اجتماعی ، علمی و هنری وجود دارد . چرا نباید روزنامه ها صفحه ای خاص و در عین حال عالمانه و محققانه را مثلا به تاریخ هنر اختصاص دهند .روزنامه ها نیز می توانند با تشکیل گروهی تخصصی در هفته و یا در هر شماره به طرح یکی از این موضوعات بپردازند.

دکتر سجادی ادامه می دهد: در بسیاری از اوقات من می بینم در روزنامه ها افرادی مسایل تاریخی را می نویسند که اهل این کار نیستند؛ یعنی نه تاریخ می دانند، نه اهل تحلیل تاریخ اند و نه دیدگاه تاریخی دارند.مقالات تاریخی را باید کسانی بنویسند که دارای دیدگاههای تاریخی اند . هر کسی که دو کتاب تاریخ خواند نمی تواند مقاله تاریخی بنویسد. متاسفانه این تفکر در کشور ما جا افتاده است که مثلا اگر کسی کتاب جنگ ایرانیان در چالدران و یا سینوهه طبیب را بخواند تصور می کند مورخ شده است . مطبوعات باید از متخصصان درجه اول رشته های مختلف استفاده کنند . روزنامه ها بعد از رادیو و تلویزیون مهمترین عامل ارتقا و یا تنزل آگاهی عمومی اند.آنها حتی می توانند با محدودیت تیراژ خود، سطح آگاهی عمومی را افزایش دهند.